Οι πρόεδροι των επιτροπών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναμένεται να παρουσιάσουν ένα σχέδιο για την ακρόαση των υποψηφίων που θα συνιστούν το επόμενο Κολλέγιο των Επιτρόπων σε μια συνεδρίαση κεκλεισμένων των θυρών την Τρίτη (1 Οκτωβρίου).
Με την έγκριση της πρότασης, θα καθοριστεί το χρονοδιάγραμμα για την ανάκριση, την έγκριση ή την απόρριψη των επίδοξων επιτρόπων εγκαίρως ώστε η νέα Κομισιόν να αναλάβει τα καθήκοντά της την 1η Δεκεμβρίου.
Ωστόσο, αν οι νομοθέτες απορρίψουν ορισμένους υποψηφίους -κάτι που δεν είναι και απίθανο- θα μπορούσαν να υπάρξουν περαιτέρω καθυστερήσεις, καθώς οι εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να προτείνουν νέους.
Οι πρόεδροι όλων των επιτροπών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναμένεται λοιπόν να συναντηθούν στις Βρυξέλλες την Τρίτη για να προτείνουν ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για τις ακροάσεις, έναν καταμερισμό καθηκόντων μεταξύ των επιτροπών για τον έλεγχο όλων των υποψηφίων καθώς και συγκεκριμένες ερωτήσεις που θα υποβληθούν σε όλους τους υποψηφίους.
Οι επικεφαλής των πολιτικών ομάδων θα επικυρώσουν το σχέδιο αυτό, αν όλα πάνε καλά, σε μια άλλη συνεδρίαση κεκλεισμένων των θυρών την Τετάρτη. Στη συνέχεια, την Πέμπτη, η επιτροπή νομικών υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναμένεται να εξετάσει τις οικονομικές δηλώσεις των υποψηφίων για πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων.
Οι πρόεδροι των επιτροπών πρόκειται επίσης συζητήσουν δύο εναλλακτικά χρονοδιαγράμματα για τις ακροάσεις: το ένα θα χωρέσει όλες τις ακροάσεις σε μία μόνο εβδομάδα στα μέσα Οκτωβρίου, ενώ το άλλο -που φαίνεται πολύ πιο πιθανό- θα καλύπτει και μιάμιση εβδομάδα από τις αρχές Νοεμβρίου. Και τα δύο σχέδια όμως έχουν ως στόχο να έχει συγκροτηθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως την 1η Δεκεμβρίου.
Παρόλα αυτά, παραμένει ασαφές αν οι πρόεδροι των επιτροπών θα επιλέξουν ένα σχέδιο ή θα ζητήσουν από τους επικεφαλής όλων των ομάδων να επιλέξουν. Η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), θέλει οι ακροάσεις να ξεκινήσουν νωρίτερα, στις 14 Οκτωβρίου, ενώ οι άλλες ομάδες πιέζουν για τις 4 Νοεμβρίου, δήλωσαν κοινοβουλευτικές πηγές στο Euractiv.
Παρά το γεγονός ότι είναι η μεγαλύτερη ομάδα, το ΕΛΚ δεν διαθέτει πλειοψηφία και δεν μπορεί να υπεψηφίσει το σχέδιο μόνο του. Κάθε επικεφαλής πολιτικής ομάδας θα έχει μια ψήφο ισότιμα στη συνεδρίαση των ηγετών την Τετάρτη.
Το χρονοδιάγραμμα των προέδρων των επιτροπών είναι απίθανο να προσδιορίζει ποιος επίτροπος θα ερωτηθεί σε κάθε ακρόαση. Σύμφωνα με ένα εσωτερικό προσχέδιο με ημερομηνία Παρασκευή (27 Σεπτεμβρίου) που είδε το Euractiv, είναι πιο πιθανό να περιγράφει πόσες ακροάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν κατά τη διάρκεια των πρωινών και απογευματινών ωρών κάθε ημέρας.
Υπενθυμίζεται ότι και στην πρώτη Επιτροπή της Φον ντερ Λάιεν το 2019 ενώ επρόκειτο να περάσει από την έγκριση του Κοινοβουλίου, οι λεπτομέρειες σχετικά με το ποιος θα συνεδριάζει πότε ήρθαν αφού είχε ήδη καθοριστεί το χρονοδιάγραμμα.
Οι γνώστες λένε ότι κάθε πολιτική ομάδα επιθυμεί διακαώς να δει τις ακροάσεις των υποψηφίων της να προγραμματίζονται όσο το δυνατόν νωρίτερα. Αυτό τους διευκολύνει να ψηφίσουν κατά των υποψηφίων άλλων ομάδων χωρίς να προκαλέσουν αντίποινα – για το λόγο ότι οι αντίπαλες ομάδες δεν μπορούν να ψηφίσουν κατά των υποψηφίων που έχουν ήδη επιβεβαιωθεί.
Στενό χρονοδιάγραμμα
Παραδόξως, το καθυστερημένο χρονοδιάγραμμα για τις 4 Νοεμβρίου θα έδινε περισσότερο χρόνο για τις αρχικές ακροάσεις – επτά εργάσιμες ημέρες αντί για πέντε – επειδή τον Οκτώβριο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρόκειται να πραγματοποιήσει δύο από τις εβδομαδιαίες συνόδους ολομέλειας στο Στρασβούργο. Έτσι, ο προγραμματισμός των ακροάσεων γίνεται εξαιρετικά δύσκολος.
Σύμφωνα με το σχέδιο για τον Νοέμβριο, ο πρώτος γύρος ακροάσεων θα διεξαγόταν μεταξύ 4 και 12 Νοεμβρίου. Αυτό θα άφηνε στη συνέχεια τις 13 έως τις 22 Νοεμβρίου για τις συμπληρωματικές ακροάσεις, οι οποίες πραγματοποιούνται εάν ένας υποψήφιος δεν μπορεί να λάβει την υποστήριξη των δύο τρίτων των μελών της επιτροπής.
Οι υποψήφιοι χρειάζονται μόνο απλή πλειοψηφία για να περάσουν τον δεύτερο γύρο ακροάσεων. Εάν ένας υποψήφιος δεν καταφέρει να συγκεντρώσει αυτή την πλειοψηφία, η χώρα του πρέπει να προτείνει αντικαταστάτη. Αυτό θα μπορούσε να δυσκολέψει τα πράγματα για να τηρηθεί η προθεσμία της 1ης Δεκεμβρίου, ιδίως εάν οι χώρες δεν βιάζονται να προτείνουν αντικαταστάτες.
Μόλις όλες οι επιτροπές υποβάλουν τις γνωμοδοτήσεις τους για όλους τους υποψηφίους, ολόκληρο το Κοινοβούλιο θα πρέπει να ψηφίσει για ολόκληρη τη συνομοταξία σε σύνοδο ολομέλειας. Μια τέτοια συνεδρίαση έχει προγραμματιστεί για την εβδομάδα της 25ης Νοεμβρίου: αν το Κοινοβούλιο μπορέσει να ψηφίσει, τότε η νέα Επιτροπή μπορεί να αναλάβει καθήκοντα την 1η Δεκεμβρίου.
Όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επικύρωσε την απερχόμενη Επιτροπή το 2019, οι αρχικές ακροάσεις ξεκίνησαν στις 30 Σεπτεμβρίου και ολοκληρώθηκαν στις 8 Οκτωβρίου. Οι τρεις συμπληρωματικές πραγματοποιήθηκαν σε μία μόνο ημέρα, στις 14 Νοεμβρίου, και η τελική ψηφοφορία στην ολομέλεια πραγματοποιήθηκε στις 27 Νοεμβρίου.
Η κύρια διαφορά αυτή τη φορά θα ήταν ο χρόνος που θα επιτρεπόταν για καθυστερήσεις μεταξύ των πρώτων ακροάσεων και των συμπληρωματικών – όπως η επιλογή υποψηφίων αντικατάστασης – και όχι ο χρόνος που θα διατίθετο για τις ίδιες τις ακροάσεις.
Πόλεμος εδάφους
Ενόψει της συνεδρίασης της Τρίτης, υπήρχαν ακόμη κάποιες διαφωνίες μεταξύ των επιτροπών σχετικά με τον καταμερισμό εργασίας, με ορισμένες επιτροπές να επιθυμούν μεγαλύτερο ρόλο από αυτόν που προβλέπεται στο σχέδιο που στάλθηκε στους προέδρους των επιτροπών την Παρασκευή (27 Σεπτεμβρίου) και είδε το Euractiv.
Για παράδειγμα, η Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων είναι δυσαρεστημένη από το γεγονός ότι η κύρια ευθύνη για την ακρόαση του Βάλντις Ντομπρόβσκις, του υποψήφιου Επιτρόπου Οικονομίας και Παραγωγικότητας, μοιράζεται με την Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων (JURI).
Μέρος της δυσκολίας προκύπτει από τον βαθμό στον οποίο επικαλύπτονται τα καθήκοντα των νέων επιτρόπων. Σύμφωνα με το σχέδιο, τέσσερις υποψήφιοι επίτροποι θα υποβληθούν σε ακρόαση από τρεις ή περισσότερες επιτροπές σε κοινές συνεδριάσεις. Το 2019, η υποψήφια επίτροπος Μαργκρέτε Βεστάγκερ ήταν η μόνη επίτροπος που υποβλήθηκε σε ακρόαση από τρεις επιτροπές.